son dönemin kabusu mantar zehirlenmeleri !

Yağışlı havalar mantarların gelişimi için uygun ortam sağlar. Bu nedenle özellikle yağışların
arttığı ilkbahar ve sonbahar aylarında kırsal bölgelerde, doğadan toplanan yabani mantarların
bilinçsizce tüketilmesi sonucu mantar kaynaklı zehirlenme vakaları sık görülmektedir. Yazılı
ve görsel bazında çıkan haberler ve yapılan uyarılara rağmen yabani mantar tüketimi ve
bunlardan kaynaklanan sağlık problemleri hala önemini korumaktadır.
Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Mantar zehirlenmesi belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre mantarın yenmesini
takiben ilk 2 ila 6 saat içinde ortaya çıkmaktadır. Erken dönemde ortaya çıkan bulgular en sık
karın ağrısı, bulantı ve kusma olmak üzere ayrıca terleme, yüzde ve boyunda kızarma, ağızda
metal tat duyusu, bulanık görme, sersemlik, uyku hali, tansiyon düşüklüğü görülebilir. Bazı
türlerin yenmesinden sonra 6 saat ve daha geç dönemde ise bulantı, kusma, ishal, ateş,
çarpıntı, karın ağrısı, karaciğer-böbrek fonksiyon bozuklukları ve hatta ölümle sonuçlanan
zehirlenme belirtileri de görülebilmektedir. Gecikmiş toksisite, mantar alımından sonraki 6
saat-20 gün içinde ortaya çıkabilir ve klinik seyir daha ciddidir.
Mantar Zehirlenmeleri ne tür sağlık sorunlarına neden olur?
Mantar zehirlenmeleri çoğunlukla gastrointestinal sistemi etkileyen bulgularla karşımıza
çıkar. Ancak tüketilen mantarın türüne göre, karaciğer nakline kadar giden karaciğer
yetmezliği başta olmak üzere, böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği ve ölüme neden olan multi
organ yetmezliklerine sebep olabilir.
Mantar zehirlenmesinin tedavisi var mıdır?
Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak zehirlenme sonucu ortaya çıkan bulgulara
yöneliktir. Her zaman önerildiği gibi en etkin tedavi yöntemi korunmaktır.
Doğada bulunan zehirli ve zehirsiz mantarlar ayırt edilebilir mi?
Mantarlar sadece dış görünüşlerine bakılarak ayırt edilemez. Zehirli mantarlar doğada zehirsiz
mantarlar ile birlikte yetişebilir. Aynı yetişme ortamında benzer mantarların sporlarının
etkileşmesi sonucu yenilebilir mantarların da toksin üretebileceği unutulmamalıdır. Bu
yüzden doğada bulunan mantarlar ancak profesyonel kişilerce incelendikten sonra

tüketilmelidir. Birçok ciddi zehirlenme vakası tipik olarak mantar toplayıcısının mantar
türünü yanlış tanımlaması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Mantar zehirlenmeleri hususunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- Kültür mantarı olmayan mantarlar asla tüketilmemelidir.
- Doğadan toplanan mantarların tüketilmesi isteniyorsa, deneyimli ve profesyonel
kişilerden destek alınmalıdır.
- Zararsız olduğu düşünülen mantarların tanımladığını ifade eden arazi kurallarına
güvenilmemelidir.
- Halk arasında kullanılan mantar isimlerine göre karar verilmemelidir. Farklı
bölgelerde farklı mantarlar aynı veya benzer isimlerle tanımlanabilir.
- Halk arasındaki yaygın söylentilere asla itibar edilmemelidir. Özellikle mantar gümüş
kaşıkta siyah lekelenmeye yol açmıyorsa, öncesinde hayvanlar tarafından tüketildiği
görülmüşse yenebilir v.b yaklaşımlar doğru değildir.
- Mantar toksisitesinin dozla ilişkili olabileceği, mantarların pişirilme şekline bağlı
olarak toksinlerin geç aktive olması sonucu gecikmiş zehirlenme olguları da ortaya
çıkabileceği bilinmelidir.
- Mantarların alerji ve anafilaksiye neden olabileceği hatırda tutulmalıdır.
- Alkolle birlikte fazla miktarda mantar tüketilmemelidir.
- Mantar zehirlenmesi olasılığı hakkında çevremizdeki insanları aydınlatmalı,
mantarların sadece dış görünümleri ile ayırt edilemeyeceği anlatılmalıdır.
- Ülkemizde bazı yabani mantarların pazarlarda satıldığı görülmektedir. Bu nedenle
mantar satışlarının denetimi ve halkın bilinçlendirilmesi için gerekli tedbirler
alınmalıdır.

Mantara bağlı zehirlenme belirtileri görülmesi durumunda ne yapılmalıdır?
Mantar tüketiminden sonra yukarıda bahsedilen belirtilerden bir ya da birkaçı görüldüyse,
vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Zehirlenmeler konusunda 114
numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden de bilgi alınabilir.
Mantar zehirlenmelerinden korunmak için ne yapmak gerekir?
Mantar zehirlenmeleri çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme tipi olup bu konuda
en etkili yöntem, doğada yetişen mantarlar yerine sadece kültür mantarı olarak üretilen
güvenli ürünlerin tüketilmesidir.